Η Οδική Ασφάλεια στις αστικές περιοχές πρέπει να είναι η βασική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), ενεργό Μέλος του οποίου αποτελεί το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς».
Το ETSC έδωσε στη δημοσιότητα μία νέα έκθεση, σύμφωνα με τα στοιχεία της οποίας οι χρήστες της οδού που χάνουν τη ζωή τους στους δρόμους εντός κατοικημένων περιοχών μειώθηκαν κατά το ήμισυ (σε ποσοστό) από ό,τι μειώθηκαν στις υπόλοιπες περιοχές, την περίοδο 2010-2017. (1)
Οι πεζοί, ποδηλάτες και μοτοσικλετιστές (οι 3 πιο ευάλωτες ομάδες της οδού) αποτελούν το 70% όσων έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν σοβαρά στις αστικές οδούς. (2)
Η κυρία Dovilė Adminaitė-Fodor, η βασική συγγραφέας της Έκθεσης, σχολίασε τα εξής:
«Όσο οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ασφαλείς όταν περπατούν ή ποδηλατούν στις πόλεις, δεν θα επιλέγουν τα βιώσιμα μέσα μεταφοράς. Συνεπώς, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, καθώς οι άνθρωποι που επιλέγουν το επιβατικό ΙΧ εκθέτουν όλους τους ευάλωτους χρήστες γύρω τους σε μεγαλύτερο κίνδυνο.
Την επόμενη δεκαετία, θέλουμε να δούμε την ΕΕ και τα Ευρωπαϊκά κράτη να επενδύουν στις αστικές μεταφορές με προτεραιότητα στους ευάλωτους χρήστες. Αυτό δεν αφορά μόνο σε ασφαλέστερες υποδομές και καθορισμό ασφαλών ορίων ταχύτητας αλλά και καλύτερη αστυνόμευση όσον αφορά στις παραβιάσεις ορίων ταχύτητας, περιορισμό της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ και οδήγησης με απόσπαση προσοχής.
Πολλές πόλεις βαδίζουν προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς επικεντρώνονται στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σε ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον στις πόλεις, με την αποτροπή χρήσης των επιβατικών ΙΧ οχημάτων. Οι δράσεις αυτές όμως θα πρέπει να συμβαδίζουν και με προσπάθειες για ένα ασφαλέστερο περιβάλλον για όσους μετακινούνται πεζή ή με ποδήλατο.»
Από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πόλεις είναι η επιβολή ορίων ταχύτητας που να είναι ασφαλή. Στις χώρες που παρακολουθούν τα επίπεδα συμμόρφωσης των ορίων ταχύτητας στις αστικές περιοχές, μεταξύ 35% και 75% της ταχύτητας των οχημάτων σε συνθήκες ομαλής κυκλοφορίας είναι άνω του ορίου ταχύτητας 50 χλμ/ώρα.
Η κυρία Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, Πρόεδρος του Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς» επισημαίνει ότι «στα αστικά κέντρα, όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη συγκέντρωση του πληθυσμού της Ελλάδας, οι χρήστες του οδικού δικτύου είναι εκτεθειμένοι στους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν από τις υψηλές ταχύτητες των οχημάτων και την απόσπαση της προσοχής των οδηγών. Ακόμη, στη χώρα μας το 43% των θανάτων σε αστικές περιοχές είναι δικυκλιστές. Γι΄αυτόν ακριβώς το λόγο, έχουμε επικεντρώσει τις εκπαιδευτικές και ενημερωτικές μας δράσεις στις τοπικές κοινωνίες με έμφαση στα σημαντικά αίτια πρόκλησης των τροχαίων συμβάντων και στόχο πάντα την πρόληψη».
Η έκθεση επισημαίνει τις μεγάλες διαφορές στα επίπεδα οδικής ασφάλειας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η θνησιμότητα στους δρόμους είναι μεγαλύτερη στη Ρουμανία με 105 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκους αστικών περιοχών, τετραπλάσια από το μέσο όρο της ΕΕ. Υπάρχουν όμως και αρκετές χώρες που είναι πρωτοπόρες. Περίπου 9 άνθρωποι ανά εκατομμύριο κατοίκων αστικών περιοχών στη Σουηδία έχασαν τη ζωή τους σε αστικές οδούς, 11 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 13 στην Ολλανδία και 14 στην Ιρλανδία και Ισπανία.
Σε σχέση με τις πρόσφατες εξελίξεις, Λετονία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Πολωνία είναι οι χώρες της ΕΕ που είχαν τη μεγαλύτερη βελτίωση στη μείωση των νεκρών σε αστικές οδούς μεταξύ το 2010 και το 2017.
Οι συγγραφείς της Έκθεσης επίσης αναφέρουν ότι οι αλλαγές στις συνήθειες κινητικότητας μπορεί να επιφέρουν σημαντικές βελτιώσεις στην αστική κινητικότητα και την οδική ασφάλεια στις αστικές περιοχές στο μέλλον. Ο περιορισμένος χώρος στις αστικές περιοχές πρέπει να αξιοποιείται όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά ώστε να διευκολύνεται η αυξημένη κινητικότητα χωρίς όμως να εκτίθεται ο χρήστης σε κίνδυνο.
Η υιοθέτηση των ηλεκτρονικών πατινιών (e-scooters) και άλλων μορφών κινητικότητας ενδεχομένως να απαιτεί νέο εθνικό νομοθετικό πλαίσιο ή νέους κανονισμούς σε επίπεδο Δημοτικής Αρχής, τροποποιήσεις στην υπάρχουσα υποδομή και εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις, αντίστοιχες με τις προσαρμογές και τις δράσεις που ήταν αναγκαίες για την οδική ασφάλεια όταν παρουσιάστηκε αύξηση στις μετακινήσεις με ποδήλατο. Σύμφωνα με την Έκθεση, η έλλειψη στοιχείων και προδιαγραφών εμποδίζει σήμερα την πρόοδο σε αυτόν τον τομέα.
Η Έκθεση περιέχει πάνω από 20 σημαντικές προτάσεις για δράσεις σε επίπεδο πόλης, χώρας και ΕΕ, και μπορούν να αναζητηθούν στον ιστότοπο: www.etsc.eu/pinflash37.
- Ο αριθμός των νεκρών από τροχαία συμβάντα σε αστικές οδούς παρουσίασε μέση ετήσια μείωση 2,2%, μεταξύ των ετών 2010 και 2017, συγκρινόμενη με 3,9% στις οδούς εκτός πόλεων, δηλαδή μία διαφορά 1,7 εκατοστιαίες μονάδες κατά μέσο όρο.
- Ποσοστό χρηστών της οδού που έχασαν τη ζωή τους σε αστικές οδούς: πεζοί = 39%, μοτοσυκλετιστές = 19%, ποδηλατιστές = 12%. Σοβαρά τραυματίες σε αστικές οδούς: πεζοί = 25%, μοτοσυκλετιστές = 22%. ποδηλατιστές = 23%
