80 χρόνια compact μοντέλων Mazda

Από την ίδρυσή της, οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί της Mazda υιοθέτησαν τις αρχές του Ιαπωνικού μινιμαλισμού, ο οποίος προωθεί την αισθητική, την ευεξία και την άνεση, μέσω αυτοκινήτων όπως το Mazda Familia και το Mazda 323. Και συνεχίζουν στο ίδιο σκεπτικό μέχρι και σήμερα, περισσότερο ίσως από ποτέ άλλοτε, με το Mazda2 και το Mazda3. Σαν παραδοσιακή ραχοκοκαλιά της γκάμας των μοντέλων της, τα compact και τα μικρά αμαξώματα, αποτελούν ένα μεγάλο στοίχημα για τη Mazda.

Το πρώτο στην ιστορία της εταιρείας πρωτότυπο επιβατικού οχήματος ήταν ένα μικρό σεντάν που παρουσιάστηκε το 1940. Διέθετε εντυπωσιακά μεγάλες γυάλινες επιφάνειες και ευρύχωρο εσωτερικό, ενώ το επίπεδο άνεσης που προσέφερε, το συναντούσε κανείς μόνο σε μοντέλα μεγαλύτερης κατηγορίας. Παρότι ο δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος δεν επέτρεψε την παραγωγή του, το ευφάνταστο,  για μικρό αυτοκίνητο, design, αποτέλεσε ορόσημο για την εταιρεία από τη Χιροσίμα και έγινε ένας από τους βασικούς πυλώνες οικοδόμησης του DNA των προϊόντων της, μαζί με τους μοναδικούς κινητήρες και τη χαρά της οδήγησης.

Η λήξη του πολέμου βρήκε την εταιρεία να κατασκευάζει επαγγελματικά οχήματα. Το πρώτο επιβατικό αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής της Mazda έμελλε να παρουσιαστεί το 1960, άξιζε όμως την αναμονή. Με δυνατότητα φιλοξενίας έως και τεσσάρων ενηλίκων και παρά το μικρό του μήκος (κάτω από 3μέτρα), το Mazda R360 coupé έβαλε τον πήχη ψηλά στην κατηγορία των microcars για την Ιαπωνική αγορά, καθώς διέθετε αξιολάτρευτο design, ελαφριά κατασκευή (το ελαφρύτερο στην κατηγορία του με βάρος μόλις 380κιλά), έναν οικονομικό 4χρονο κινητήρα, ενώ προσφερόταν και με επιλογή αυτόματου κιβωτίου. Προσιτό στην απόκτησή του αλλά και απολαυστικό στην οδήγηση, το συγκεκριμένο μοντέλο κυριάρχησε στην κατηγορία του από την ημέρα που λανσαρίστηκε, επιτυγχάνοντας για εκείνη τη χρονιά, μερίδιο αγοράς της τάξης του 15% στην τοπική αγορά.

Ξεχωριστό, μινιμαλιστικό design

Το Mazda Carol, που ακολούθησε το 1962, το πρώτο με 2πορτο αμάξωμα και στη συνέχεια το μικρότερο 4πορτο σεντάν στον κόσμο, έπαιρνε κίνηση από το μικρότερο 4κίλυνδρο κινητήρα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας. Το Carol διέθετε βελτιωμένους εσωτερικούς χώρους, ενώ χάρη στο στιβαρό μονοκόκ σασί και την ανεξάρτητη και στους 4 τροχούς ανάρτησή του, εξασφάλιζε απαράμιλλη άνεση στην οδήγηση.  Σύντομα γίνεται επιτυχία, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το μερίδιο των 2/3 της Ιαπωνικής αγοράς των microcars, που κατέκτησε το 1962.

Ανεβαίνοντας κατηγορία, η Mazda παρουσιάζει το 1963 το Mazda Familia. Σχεδιασμένο από το διάσημο Ιταλικό οίκο Bertone και το χέρι του θρυλικού Giorgetto Giugiaro, το πρώτο μικρομεσαίο μοντέλο της εταιρείας εντυπωσίαζε με την πρώτη ματιά. Προσφερόταν σε εκδόσεις σεντάν, wagon ή coupé, το πρακτικό και ιδιαίτερα ευέλικτο Familia – γνωστό και σαν 800/1000/1200/1300 στα χρόνια που ακολούθησαν ανάλογα με τον κυβισμό του κινητήρα του – έτυχε της ίδιας καθολικής αναγνώρισης, με πάνω 400.000 μονάδες να έχουν κυλήσει από τη γραμμή παραγωγής του.

Η νέα γενιά Familia παρουσιάστηκε το 1967, και τον επόμενο χρόνο το μοντέλο ήταν διαθέσιμο για πρώτη φορά και με περιστροφικό κινητήρα. Γνωστό και σαν Familia Rotary/R100, το μοντέλο των 805κιλών με τον κινητήρα 2πλού ρότορα που είχε απόδοση 100PS, κατάφερνε να πιάνει τα 100χλμ σε  16.4δλ. και έφτανε σε τελική ταχύτητα τα 180χλμ/ώ. Οι επιδόσεις αυτές συνέβαλλαν ώστε το συγκεκριμένο μοντέλο να κερδίσει επάξια μία θέση ανάμεσα στα ταχύτερα αυτοκίνητα της κατηγορίας του.  Το R100 ήταν επίσης και ένα από τα πρώτα μοντέλα της Mazda με περιστροφικό κινητήρα που έγιναν εξαγωγή στην Ευρωπαϊκή αγορά (μαζί με το Mazda RX-2), και έγινε πιο δημοφιλές ακόμα και από το φθηνότερο Familia με εμβολοφόρο κινητήρα.

Το παρόμοιο Mazda 818 compact ήταν ένα από αυτά τα μοντέλα. Βασισμένο στο Familia, το μήκους 4 μέτρων 818, μπορούσε άνετα να φιλοξενήσει 5 άτομα στο εσωτερικό του που ανταγωνιζόταν ‘στα ίσια’ τα αντίστοιχα μεσαίου μεγέθους Ευρωπαϊκά μοντέλα εκείνης της εποχής.

Η εποχή των μοντέρνων hatchback

Με την είσοδο του 1977, το Mazda 323 εγκαινιάζει μία νέα εποχή στην κατηγορία των μικρομεσαίων μοντέλων. Προσφέρεται σε 3θυρες και 5θυρες hatchback εκδόσεις και αργότερα σε έκδοση wagon, η σχεδιαστική φιλοσοφία του ‘Euro-styling’ σηματοδοτεί την επανάσταση ανάμεσα σε όλους τους κατασκευαστές από την Άπω Ανατολή. Οικονομικό, ελαφρύ  και ευέλικτο, το 323 διεκδικεί συνεχώς μία θέση μεταξύ των κορυφαίων Ευρωπαϊκών μοντέλων της κατηγορίας του, ειδικότερα σε ότι αφορά τον τομέα της αξιοπιστίας. Πράγματι, δύο 323 οδηγήθηκαν επί 40 μέρες για 15.000χλμ. από τη Χιροσίμα μέχρι τη διεθνή έκθεση της Φρανκφούρτης, χωρίς ουσιαστικά να εμφανίσουν το παραμικρό πρόβλημα.

Το εγχείρημα αυτό αποδείχθηκε προφητικό για το ντεμπούτο του 323, το οποίο έμελλε να γίνει και το μακροβιότερο και το best seller μοντέλο της Mazda μέχρι σήμερα. Η επόμενη γενιά που παρουσιάστηκε το 1980, διάθετε μπροστινή κίνηση και σημείωσε νέο παγκόσμιο ρεκόρ πωλήσεων (1εκ. μονάδες σε μόλις 27 μήνες). Προσανατολισμένο περισσότερο σε νεότερους οδηγούς, το μοντέλο συνέχισε την επιτυχημένη εμπορική του πορεία με τις νεότερες γενιές στη 10ετία του ‘80 και του ‘90, βελτιώνοντας συνεχώς τομείς όπως η άνεση, η ευελιξία και η οδική συμπεριφορά.

Το συγκεκριμένο μοντέλο ξεχώρισε και για την ποικιλία των εκδόσεών του. Καθώς η Mazda έστρεψε την προσοχή της και στους αγώνες ράλι, το δεύτερο εξάμηνο του 1980, στην γκάμα προστέθηκαν και οι πανίσχυρες 4κίνητες εκδόσεις. Με το 323F (1989-98), η Mazda προσέφερε εντωμεταξύ ένα σπορ και ταυτόχρονα οικογενειακό μοντέλο σε 5θυρη fastback έκδοση με αναδιπλούμενα φωτιστικά σώματα και, από το 1994, με κινητήρα V6. Το μοντέλο αποδείχθηκε εξαιρετικά δημοφιλές στην Ευρώπη, και πολλά κυκλοφορούν ακόμη και σήμερα.

Έξυπνο, άνετο και πρακτικό

Λίγο μικρότερο, το Mazda 121 παρουσιάστηκε το 1986 ακολούθησε τη γνωστή φιλοσοφία των προηγούμενων μοντέλων της Mazda, όντας εντυπωσιακά ευρύχωρο εσωτερικά, παρά τις εμφανώς μικρές εξωτερικές του διαστάσεις (3.5μ. μήκος). Έξυπνα χαρακτηριστικά που περιλαμβάνουν συρόμενο πίσω κάθισμα με μηχανισμό για το χειρισμό του είτε από το πορτμπαγκάζ ή από το ίδιο το κάθισμα. Το μοντέλο μπορούσε επίσης να διαθέτει και ηλεκτροκίνητη υφασμάτινη οροφή με δυνατότητα αναδίπλωσης και προς τις δύο κατευθύνσεις.

Ακόμα πιο πρακτικό, το Mazda Demio που παρουσιάστηκε το 1996, και προσέφερε ένα πακέτο σε στυλ μικρού minivan  με έξτρα χώρο για τα κεφάλια των επιβατών, πολλαπλές ρυθμίσεις καθισμάτων και εξαιρετικά φαρδύ άνοιγμα για το πορτμπαγκάζ. Με την ονομασία Mazda2 στο σύνολο σχεδόν των αγορών παγκοσμίως, η επόμενη γενιά (2002-2007) απέκτησε καθαρές γραμμές ενώ ήταν διαθέσιμη και σε έκδοση e-4WD στην Ιαπωνική αγορά, με έναν ηλεκτροκινητήρα που έδινε κίνηση στους πίσω τροχούς για καλύτερη πρόσφυση.

Το 2003, μετά από 36 χρόνια και πάνω από δέκα εκατομμύρια πωλήσεις, το 323 διαδέχεται το κομψό Mazda3, ένα υπερ-μοντέρνο μικρομεσαίο μοντέλο με την ίδια εκπληκτική οδική συμπεριφορά με τον προκάτοχό του αλλά με περισσότερη ισχύ, ειδικότερα η έκδοση MPS των 260 ίππων (2006-2013), που μπορούσε να φτάσει τα 100χλμ/ώ σε μόλις 6δλ. και έφτανε τα 250χλμ. τελικής ταχύτητας.

Το Mazda3 αντιπροσώπευε ένα βήμα παραπάνω σε τομείς όπως το design και η άνεση, ενώ προσφερόταν με προαιρετικό εξοπλισμό όπως οι δερμάτινες επενδύσεις των καθισμάτων και οι προβολείς xenon που συνήθως τα συναντούσε κανείς σε μοντέλα πολύ υψηλότερων και ακριβότερων κατηγοριών.

Εν τω μεταξύ, η νέα γενιά του Mazda2 που λανσαρίστηκε το 2007 παρουσίασε μία σχεδιαστική προσέγγιση ενός μικρότερου και πιο αεροδυναμικού hatchback. Το συγκεκριμένο μοντέλο είχε ‘χάσει’ περίπου 100κιλά και διέθετε βελτιωμένη ανάρτηση, λύσεις που συνέβαλλαν καθοριστικά στη βελτίωση των επιδόσεων και της ευελιξίας. Αποτέλεσμα; World Car of the Year του 2008. Εκτός των παραπάνω το αυτοκίνητο αποτέλεσε και πεδίο δοκιμών για νέες καινοτομίες. Σε ένα περιορισμένο αριθμό αυτοκινήτων (100 μονάδες) το 2012 εφαρμόστηκε η λύση της ηλεκτροκίνησης με μπαταρία και τα κομμάτια αυτά προσφέρθηκαν μέσω leasing στην Ιαπωνική αγορά. Και την επόμενη χρονιά η μάρκα διπλασίασε σχεδόν την παραγωγή του ηλεκτρικού Mazda2 προσθέτοντας στη γκάμα του έναν μικρό ‘multi-fuel’ περιστροφικό κινητήρα. Επρόκειτο για ένα σύστημα υπό εξέταση για τα νέα ηλεκτρικά οχήματα όπως το Mazda MX-30, το οποίο ξεκίνησε τις πωλήσεις του 2020.