Εάν ανατρέξει κανείς στον κατάλογο των αυτοκινήτων που κατασκευάστηκαν για την Formula 1, μάλλον δεν θα βρει άλλη περίπτωση αντίστοιχη της ιστορίας του μονοθέσιου V16.
Ενός αυτοκινήτου που ενώ είχε ετοιμαστεί με πολλές φιλοδοξίες από την British Racing Motors με στόχο να επικρατήσει στην Formula 1, κατέληξε να μείνει γνωστό στην ιστορία σαν μια δραματική αποτυχία.
Πρακτικά η ιστορία είχε ξεκινήσει στα χρόνια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν οι Raymond Mays και Peter Berthon οραματιζόταν την δημιουργία μιας «εθνικής» ομάδας Grand Prix, που θα μπορούσε να σταθεί με αξιώσεις απέναντι στα Ιταλικά μονοθέσια. Έτσι το 1946 με την υποστήριξη περισσότερων από εκατό εταιριών και την προμήθεια εξαρτημάτων από συνολικά 350 εταιρίες, η προσπάθεια άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά, για να ολοκληρωθεί όμως μόλις το 1949 με την κατασκευή του πρώτου αυτοκινήτου. Δυστυχώς όμως για την BRM, αλλεπάλληλα τεχνικά προβλήματα που είχαν σχέση με την πολυπλοκότητα της προσπάθειας, δεν επέτρεψαν τη συμμετοχή στους πρώτους αγώνες του 1950. Έτσι, ο Raymond Mays «αναγκάστηκε» να οδηγήσει το μονοθέσιο σε ένα γύρο επίδειξης, πριν από το GP του Silverstone, προκειμένου να πειστούν όλοι ότι το αυτοκίνητο ήταν υπαρκτό και λειτουργικό και ότι ήταν πλέον θέμα χρόνου η συμμετοχή του στους αγώνες. Βέβαια για τους παρευρισκόμενους υπήρχε και η ακουστική «αποζημίωση», αφού μπόρεσαν να ακούσουν για πρώτη φορά τον μοναδικό διακεκομμένο, οξύ ήχο του 16-κύλινδρου μοτέρ των 1.479 κ.ε. με τον φυγοκεντρικό υπερσυμπιεστή, που απέδιδε μέχρι 460 ίππους στις 11.000 στρ/λεπτό. Πάντως η BRM κατάφερε να διασώσει το γόητρο της ένα μήνα αργότερα, στον εκτός πρωταθλήματος διπλό αγώνα του Goodwood, όπου πήρε τη νίκη ο σπεσιαλίστας της συγκεκριμένης πίστας Reginald (Reg) Parnell. Αυτό ενθάρρυνε την ομάδα να συμμετάσχει στο GP της Βαρκελώνης, όπου συναγωνίστηκε με τις νέες ατμοσφαιρικές Ferrari των 4,5 λίτρων. Αποδείχθηκε όμως ότι οι V16 ήταν μεν ταχύτερες στις ευθείες, όχι όμως και στις στροφές, με αποτέλεσμα ο συνολικός χρόνος ανά γύρο να μην είναι ανταγωνιστικός. Τελικά, ο μεν R. Parnell εγκατέλειψε από αστοχία της μετάδοσης κίνησης στον υπερσυμπιεστή και ο P. Walker, με το άλλο αυτοκίνητο, έφτασε μόνον μέχρι τον τέταρτο γύρο.
Το 1951 η μοναδική συμμετοχή της ομάδας σε επίσημο αγώνα της F 1 ήταν αυτή στο Silverstone, όπου μόνον με ηρωισμό και η υπερπρoσπάθεια οι R. Parnell και P. Walker έφεραν τα αυτοκίνητα στην πέμπτη και έβδομη θέση του τερματισμού, πολύ πιο πίσω από τις Ferrari και τις Alfa Romeo. Έτσι, για τους διαρκώς και λιγότερους υποστηρικτές της ομάδας, αυτό που συνέβαινε αποτελούσε απόδειξη του παραλογισμού της όλης προσπάθειας που δεν κατέληγε πουθενά. Κάτι που επιβεβαιώθηκε ξανά δύο μήνες αργότερα, μετά την αποτυχία των μονοθέσιων της BRM να ξεκινήσουν στο GP της Monza στην Ιταλία. Στη διάρκεια του χειμώνα που ακολούθησε έγιναν τροποποιήσεις στο σύστημα διεύθυνσης, τοποθετήθηκαν δισκόφρενα, μεγάλωσαν οι εισαγωγές αέρα του κινητήρα και σχεδιάστηκαν εισαγωγές αέρα και για το χώρο του κόκπιτ, όπου η θερμοκρασία στη διάρκεια του αγώνα γινόταν αφόρητη. Εκείνη την περίοδο η Alfa Romeo είχε αποφασίσει να αποχωρήσει από την F1 και οι διοργανωτές χρειαζόταν την BRM σαν ένα σοβαρό αντίπαλο – και μάλιστα από μια άλλη χώρα – της Ferrari. Όμως και πάλι η Βρετανική εταιρία φάνηκε ανέτοιμη να συμετάσχει, με συνέπεια το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1952 να διεξαχθεί τελικά με τις προδιαγραφές του αντίστοιχου Πρωταθλήματος της F2. Το γεγονός αυτό σήμαινε ότι ο V16 δεν είχε λόγο ύπαρξης, με μόνη πλέον διέξοδο τη συμμετοχή των μονοθέσιων με αυτό τον κινητήρα στην υποδεέστερη κατηγορία Formula Libre. Μετά από όλα αυτά και ενώ το Διοικητικό Συμβούλιο της BRM είχε αποφασίσει ότι είχε έρθει η στιγμή να κλείσει ο κύκλος της ομάδας, κάποιος είχε αντίθετη γνώμη. Ήταν ο μεγαλοβιομήχανος και φιλάνθρωπος (και μετέπειτα Sir) Alfred Owen, ένας από τους βασικούς υποστηρικτές της BRM μέσω της εταιρίας του Rubery Owen Group, που έκρινε ότι η BRM θα έπρεπε να συνεχίσει να υπάρχει. Έτσι, αγόρασε το σύνολο των μετοχών έναντι 23.500 λιρών και προς έκπληξη πολλών, διατήρησε τους Mays και Berthon στις θέσεις τους.
Λειτουργώντας πλέον σε πιο ρεαλιστική βάση και σύμφωνα με τους τρέχοντες κανονισμούς, η BRM σχεδίασε ένα νέο τετρακύλινδρο κινητήρα 2,5 λίτρων με την προοπτική της συμμετοχή της στο πρωτάθλημα του 1954. Αυτό όμως δεν την απέτρεψε από το να συνεχίσει την εξέλιξη του V16 και μάλιστα κάπου εκεί λύθηκαν και τα περισσότερα προβλήματα. Το αποτέλεσμα ήταν στην περίοδο 1952-1955 να εμφανιστεί σε 33 συναντήσεις , εκτός όμως του επίσημου πρωταθλήματος, κερδίζοντας στις 16 από αυτές. Μαζί με τους Reg Parnell και Peter Walker, πολλά ακόμη μεγάλα ονόματα όπως ο Froilan Gonzalez, o Ken Wharton, o Peter Collins, o Ron Flochart, ακόμη και οι Juan Manuel Fangio και Stirling Moss κάθισαν πίσω από το τιμόνι κάποιας από τις συνολικά πέντε (+ ένα πρωτότυπο) BRM V16 που κατασκευάστηκαν.
Τελικά ο κύκλος του V16 έκλεισε στα τέλη του 1955, έχοντας αφήσει μεγάλη παρακαταθήκη εμπειριών για την μετέπειτα πορεία της BRM, αλλά και ανεξίτηλες αναμνήσεις αυτού του «μυθικού» θηρίου που συζητιέται μέχρι και σήμερα.
κείμενο: Μιχ. Γκαβέζος
{gallery}retro/brm{/gallery}
